ՍԱՐԳԻՍ ԱՐՔԵՊԻՍԿՈՊՈՍ ՋԱԼԱԼՅԱՆՑ

1857-1861 (առաջնորդական տարիներ). ՍԱՐԳԻՍ ԱՐՔԵՊԻՍԿՈՊՈՍ ՋԱԼԱԼՅԱՆՑ: Եկեղեցական ականավոր գործիչ, բանասեր, հնէաբան, գրող: Սերվել է Խաչենի Հասան-Ջալալյանների տոհմից: Ծնվել է 1819 թվին: Ճանապարհորդել է Արևելյան Հայաստանում և գրի առել պատմական արժեք ներկայացնող մի շարք հնագիտական նյութեր ճոխ նկարագրություններով հետևյալ գրքում. «Ճանապարհորդութիւն ի Մեծն Հայաստան» (մ. 1-2, 1842 և 1856 թթ.): Սարգիս Ջալալյանց արքեպիսկոպոսը 1861 թ. իր ավարտին է հասցնում Թբիլիսիում վիրահայոց առաջնորդարանի շենքի կառուցումը: Այդ մասին կա մի արձանագրություն, որ զետեղված է նաև Պ. Մ. Մուրադյանի «Վրաստանի հայերեն արձանագրությունները» գրքում (Երևան, 1988, էջ 57, ռուսերեն լեզվով): Արձանագրության բովանդակությունը հետևյալն է. «Ի լրումն բանաւոր կտակի հոգևոր ծնողի իմոյ Տեառն Ներսիսի ազգասէր կաթողիկոսի Ամենայն Հայոց աւարտեցի զառաջնորդարանս Տփղիսոյ ի 1861 ամի ես` Սարգիս նուաստ եպիսկոպոս Հասան-Ջալալեանց: Աղաչեմ յիշել զիս յայնմ աւուր յորում բանք սպառին և գործք թագաւորեն»:

Սարգիս արքեպիսկոպոս Ջալալյանցը հայ հոգևոր, մշակութային և կրթական հաստատությունների համար 1880 թ. կտակել է 25.000 ռուբլի` օգտագործվելու համար 2005 թվականին, երբ գումարը 125 տարվա ընթացքում կհասնի 12 միլիոնի:

Սարգիս արքեպիսկոպոս Ջալալյանցը վախճանվել է 1879 թ. 60 տարեկան հասակում: