ՎԱՐԴԱՆ ԵՊԻՍԿՈՊՈՍ ՏԵՐ-ՍԱՀԱԿՅԱՆ

1955-1956 (առաջնորդական տարիներ) ՎԱՐԴԱՆ ԵՊԻՍԿՈՊՈՍ ՏԵՐ-ՍԱՀԱԿՅԱՆ («Էջմիածին» ամսագիր, 1955 թ., Ժ-ԺԱ, էջ 95, 96: 1968, Բ, էջ 63): Ծնվել է 1878 թ. հունվարի 15-ին, Լեռնային Ղարաբաղի Ջրաբերդի շրջանի Գյուլյաթաղ գյուղում, Տեր Հուսիկ քահանա Տեր-Սահակյանի ընտանիքում: Նախնական կրթությունն ստանում է Ջրաբերդի Կուսապատ գյուղի հնգամյա դպրոցում: 1896-1901 թթ. սովորում է Շուշիի թեմական դպրոցում: Նույն թվականին նշանակվում է ուսուցիչ Ջրաբերդի շրջանի Ջանյաթաղ գյուղի դպրոցում, ուր պաշտոնավարում է մինչև 1904 թ.:

1904 թ. Խրիմյան Հայրիկի բարեհաճ արտոնությամբ քահանա է ձեռնադրվում հայրենի գյուղի վրա: Նույն տարին հրավիրվում է Հյուսիսային Կովկասի Գրոզնի քաղաքը, ուր պաշտոնավարում է ուղիղ 25 տարի` որպես քահանա և ուսուցիչ: Գրոզնիում դասավանդում է ռեալական և իգական գիմնազիայում, կազմակերպում է տեղի Բարեգործական ընկերությունը և Աղքատախնամ հանձնաժողովը, որոնց նախագահն ու ղեկավարն է լինում ինքը: Կազմակերպում է հարուստ գրադարան 250 աշակերտ ունեցող Գրոզնիի ծխական դպրոցում: 1929 թ. տեղափոխվում է Բաքու` որպես ծխատեր քահանա, միաժամանակ զբաղվում է ուսուցչությամբ: 1945 թ. ավագ-երեց է նշանակվում Բաքվի հայոց Ս. Գրիգոր Լուսավորիչ եկեղեցում: 1951 թ. Տ. Վարդան քահանան զրկվում է իր կյանքի ընկերոջից և Տ.Տ. Գևորգ Զ Կաթողիկոսի թելադրանքով մտնում է Ս. Էջմիածնի վանքի միաբանության շարքերը: 1952 թ. վեղար է ստանում և նշանակվում Թբիլիսիի Ս. Գևորգ եկեղեցու վանահայր: Իր վանահայրության տարիներին (1952-1954 թթ.) Ս. Գևորգ եկեղեցին անվանվում էր «Թբիլիսիի վանական Ս. Գևորգ Եկեղեցի» («Էջմիածին» ամսագիր, 1953, Է-Ը, էջ 11):

1954 թ. դեկտեմբերի 1-ից սկսյալ նշանակվում է Նոր-Նախիջևանի և Հյուսիսային Կովկասի միացյալ թեմերի առաջնորդ: 1955 թ. հոկտեմբերի 6-ին Տ.Տ. Վազգեն Ա Կաթողիկոսի եպիսկոպոսական անդրանիկ ձեռնադրությանն է արժանանում Վարդան ծայրագույն վարդապետ Տեր-Սահակյանը: Այդ օրը Հայոց Հայրապետը օծում է 7 եպիսկոպոսների: Եպիսկոպոսական աստիճան ստանալուց հետո Վարդան սրբազանն ընտրվում է Գերագույն Հոգևոր Խորհրդի անդամ և նշանակվում Վրաստանի հայոց թեմի առաջնորդ, ուր պաշտոնավարում է մինչև 1956 թ.: 1962 թ. Վարդան եպիսկոպոսը հանգստյան է գնում և մինչև իր կյանքի վախճանը ապրում է մերթ Էջմիածնում և մերթ Բաքվում, որտեղ ապրում էին նրա ազգականները:

Վարդան եպիսկոպոսը վախճանվում է Բաքվում 1968 թ. հունվարի 20-ին, Ս. Ծննդյան Մեռելոցի օրը` հին տոմարով, 90 տարեկան հասակում: «Էջմիածին» ամսագրում ունի տպագրված մի շարք հոդվածներ: