Материалы

სექტემბერი

წმ. გევორგ მეომარის, ადოკტოსის და რომანოს ერგეცოღის ხსენების დღე

მიმდინარე წელს აღინიშნება:: 2023-09-30

წმ. გევორგი კაპადოკიელი ღვთისმოსავი ქრისტიანი ოჯახის ვაჟია. იგი მსახურობდა რომაულ ჯარში, სადაც გამოიჩინა გამბედაობა და ერთგულება და მოკლე დროში კაპიტანის სტატუსი დაიმსახურა. მეფის მიერ მოწვეულ კრებაზე დაუპირისპირდა ქრისტიანების განდევნის მის გეგმას და გამოვლინა მისი ქრისტიანობა.

გაკვირვებული და შეშფოთებული მეფე წმინდანს ციხეში სვამს და ტანჯვისთვის წირავს. წმ. გევირგის ქადაგებებების დამსახურებით, ბევრმა შეიცვალა რწმენა, მათ შორის დედოფალი ალექსანდია. ერთ ჯადოქარს ორ ჭიქა წამალს უკვეთავენ წმინდანის უკან დასაბრუნდებლად. პირველი ჭიქის დალევის შემდეგ, წმინდანს უნდა შეეცვალა აზრი, ხოლო მეორეს შემდეგ უნდა მომკვდარიყო. თუმცა გევორგი ღმერთის მიერ ნაქონი რწმენის დამსახურებით ორივე ჭიქას სვამს და ყველას გასაკვირვად, ცოცხალი რჩება. საბოლოოდ იგი თანხმდება კერპებისთვის მსხვერპლშეწირვას. თუმცა გზად ყველა კერპს ანგრევს და აჩვენებს მათ სიყალბეს. ამ გამბედავი საქციელის გამო დიოკღეტიანოს მეფე 303 წელს წმ. გევორგის თავის მოკვეთის განკარგულებას იძლევა.

ადოკტოსი შეიწირა 320 წელს, სომხურ მელიტენეში, მაქსიმიანოსის დროს. ეფეოსში სახელმწიფო პირი იყო. მას არ უნდოდა თავისი ქალიშვილის, კალისთენეს დაქორწინება წარმართულ ტრადიციების მიმდევარ მეფეზე და ქალიშვილი აღმოსავლეთში წაიყვანა. რადგან იგი ქრისტიანი იყო, მეფის განკარგულებით დაკარგა სტატუსი და სიმდიდრე და მელიტენეში განიდევნა. კოსტანდინოს მეფის და კოსტანცა, იცავს კალისთენეს, რომელსაც მამის წმინდა ნაწილები ეფესოსში გადააქვს, სადაც შემდგომში წმინდანის საფლავზე სამლოცველო აშენდება.

რომანოს ერგეცოღი ითვლება საგალობლების კანონების შემქმნელი. იგი იყო დეკანოზი კ. პოლისის წმ. სოფია ეკლესიაში. წმ. ღვთისმშობელი მას სიზმრად მოევლინა და მისცა ფურცელი, უბრძანა მისი ჭამა, რის შემდეგაც რომანოსმა მიიღო საგალობლების წერის და შესრულების განსაკუთრებული ნიჭი. გარდაიცვალა 556 წელს.

დიდი ვარდანის ქალიშვილის, შუშანის ხსენების დღე

მიმდინარე წელს აღინიშნება:: 2023-09-26

წმ. შუშანი ვარდან მამიკონიანის უფროსი ქალიშვილი იყო, რომელსაც თავიდან ვარდენის უწოდებდნენ, თუმცა სომეხთა ისტორიაში იგი შუშან სახელით არის ცნობილი. იგი გათხოვილი იყო ქართველ აშუშა ბდეშხის ვაჟზე, ვაზგენზე. მიუხედავად იმისა, რომ მათ 3 ვაჟი და ერთი გოგონა ჰყავდათ, მეუღლე ბდეშხად იქცა, რწმენა შეიცვალა და დაქორწინდა სპარსელ პეროზ მეფის სიდედზე. ხოლო შუშანი ეკლესიის მეზობლად ერთ პატარა სახლში, ლოცვებით ცხოვრობდა, ყოველთვის უარყოფდა თავისი მეუღლს შეთავაზებებს და მუქარებს რელიგიის შეცვლის შესახებ. წმ. შუშანი 7 წლის განმავლობაში, ყოველთვის განდევნილი იყო, ეყრდონობოდა მხოლოდ ღმერთისადმი ნაქონ რწმენას და  წმ. სააკისგან (ბაბუა) მემკვიდრეობით მიღებული წმ. სახარებას. წმ. შუშანი 470 წელს თავის ემშვიდობება ცხოვრებას. ვოხტანეს ისტორიკოსის თანახმად, მისი საფლავი ცურტავაშია.

სიმეონ სიუნიკიანცის ხსენების დღე

მიმდინარე წელს აღინიშნება:: 2023-09-25

წმ. სიმეონ სიუნიკიანცი დაიბადა 390 წელს, კილიკიაში. პატარაობიდან მოყოლებული მწყემსი იყო. ერთ დღეს ეკლესიაში შევიდა და რადგან წაკითხული სახარების მნიშვნელობა ვერ გაიგო, მიმართა ერთ მოხუცს, რომელმაც აუხსნა, რომ სიტყვა მოთმინებას ეხება, ანუ ადამიანმა განმატოვებით, შეზღუდვებით, მარხვით უნდა დაიმსახუროს ზეციური სამეფო. ამ სიტყვებზე ფიქრით, სიმეონი წავიდა სირიის ჰათის შტატში, სადაც 3 წელი მონასტერში განმარტოების შემდეგ, ღმერთისაგან ქადაგების და განკურნვის შნო მიიღო. როდესაც დაინახა, რომ ვიზიტორები და ავად მყოფი ხალხი მას ძალიან აწუხებდნენ, საქადაგებლად ღრმა ორმოს გათხარა, საიდანაც მხოლოდ თავი უჩანდა, ხოლო შემდეგ 60 მყარი სიმაღლის სვეტზე ავიდა. თავის დაფარვის საშუალების არქონის გამო, მთელი დღე მხოლოდ დამდგარი ან მუხლებზე ატარება, როგორც საკვებს კი კვირაში ერთხელ წმინდა ზიარებას იღებდა. სვეტიდან წლების მანძილზე ქადაგებდა და თავისი ლოცვებით კურნავდა უამრავ ავად მყოფ ადამიანებს.

ბარეკენდან ვარაგა წმინდა ჯვარზე

მიმდინარე წელს აღინიშნება:: 2023-09-24

ეს კვირა წინ უსწრებს მარხვას, რომელიც მიძღვნილია ვარაგას მთაზე წმინდა ხის ჯვრის ნაწილის პოვნას. ტრადიციის მიხედვით, მათ ევლინებათ წმ. ღვთისმშობელი და უკვეთავს არარატის ქვეყანაში, სომხეთში გამგაზვებას. ქალწულები მოდიან ვაღარშაპატში. გზად, ვარაგა მთის კვეთისას, ჰრისფსიმე წმ. ხის ჯვრისგან ერთ ნაწილს, რომელიც მემკვიდრეობით მიითო და ყოველთვის ატარებდა, ტოვებს სომხურ მიწაზე. ეს წმინდა ნაწილი ნაპოვნი იქნა მე-7 საუკუნეში, რომლის შემდეგაც სომხური სამოციქულო ეკლესია ჯვრის დღესასწაულების რიგში, იწყებს ვარაგა ჯვრის დღესასწაულის აღნიშვნასაც.

ჯვართამაღლება

მიმდინარე წელს აღინიშნება:: 2023-09-17

ჯვართამაღლება სომხური ეკლესიის ხუთი ძირითადი დღესასწაულებიდან ბოლოა. იგი ჯვრისადმი მიძღვნილი დღესასწაულებიდან ყველაზე მნიშვნელოვანია, რადგან მიძღვნილია ტყვეობიდან ჯვრის დაბრუნებისადმი და დიდების ხსოვნისადმი. სომხურ ეკლესიაში ჯვართამაღლებას აღნიშნავენ 11-17 სექტემბრის პერიოდში, კვირა დღეს. წმინდა ჯვარი აღინიშნება უფლის ხის ჯვრის ხსენებისთვის, სპარსული ტყვეობიდან იერუსალიმში დაბრუნდების და გოლგოთაში დადგმისთვის. აქედან მოყოლებული დღესასწაულს ჯვართამაღლება უწოდებენ.

614 წელს სპარსეთის მეფე ხოსროვი თავს ესხმის იერუსალიმს, ანადგურებს მას, დიდი რაოდენობით ტყვეები აჰყავს. როგორც უპატივცემლობა ქრისტიანებისადმი, წმინდა აღდგომის ტაძრიდან სპარსეთში მიაქვს უფლის ხის ჯვარი. სპარსეთში ხის ჯვრის წყალობით ბევრი ქრიასტანულად მოინათლა. ხის ჯვარი ტყვედ რჩება 14 წლის განმავლობაში. 628 წელს, ბიზანტიის მეფე ჰერაკლი დიდი ქრისტიანული ჯარით სპარსელებს თავს ესხმის, ანთავისუფლებს წმინდა ჯვარს და უბრუნებს ძველ ადგილსამყოფელს. როგორც ისტორიული მოწმობა, აღვნიშნოთ, რომ სომეხმა ხალხმაც შეიტანა წვლილი ჯვრის განთავისუფლებაში. მეფეს სამხედრო დახმარება აღმოუჩინა ბერძნული მხარის სომხურმა ჯარმა, მჟეჟ გნუნის ხელმძღვანელობით.

ჯვარი იერუსალიმში გადაიტანეს მცირე აზიის გავლით, ბუნებრივია, რომ იგი ისტორიული სომხეთით უნდა ყოფილიყო გადატანილი. მორწმუნეთა ჯგუფი კვეთს ქალაქ კარინს (ერზრუმი), ხოლო კარნო მთების ერთ-ერთ ძირში, სადაც ჯვარი დაიდგა, სუფთა წყარო ამოვიდა, სადაც ხაჩავანქის ეკლესია აშენდა. მეფემ ხის ჯვარი სიწმინდით, სამი წლის განმავლობაში კ. პოლისში შენახვის შემდეგ, პირადად, ეტლში დაჩოქილი, ხელში დაჭერილი, იერუსალიმში წაიღო და მხარზე დადებული გოლგოთას მწვერვალზე აიტანა, ავიდა წმინდა აღდგომის ტაძარში, ყველა ქრისტიანის თვალწინ. იმ დროიდან საბოლოოდ დამტკიცდა და დაიწყო დიდი ზეიმით ჯვრის ამაღლების ხსენების, ჯვართამაღლების აღნიშვნა.

როგორც ცნობილია, ჯვარი, ძველად ტანჯვის ინსტრუმენტს წარმოადგენდა. როდესაც იესო ჯვართ აცვეს, იმ ხის ჯვარმა შეწყვიტა ტანჯვის ინსტრუმენტად ყოფნა. ჯვარი გახდა ხსნის საშუალება, ქრისტეს სიყვარულის გამოვლენა, რადგან სიყვარული, ნიშნავს მსხვერპლის გაღებას. სიყვარული მხოლოდ გრძნობა არ არის, სიყვარული ცხოვრება და საქმეა. და ქრისტეს ჯვართცმა ზუსტად ამ სიყვარულის გამოვლენა იყო. ჯვარი დღეს ჩვენთვის ხნის საშუალებაა, აღდგომის სიმბოლო, დაცვის ძალა, მონანიების სამსხვერლო, განკურნების წყარო.

ჯვართამაღლების დღესასწაულს ჩვენთვის უპირველეს ყოვლისა նորոգվելու მნიშვნელობა აქვს. შემთხვევით არ იყო, რომ სამი ჯვარი (ერთი ქრისტესი, ორი ავაზაკების) გარდაცვლილ ადამიანებზე დადებით აღმოაჩინეს მაცხოვრს ხის ჯვარი, რადგან სიკვდილის ეს ინსტრუმენტი ქრისტემ წმინდა სისხლით მიიღო նորոգելու, განკურნის და հարություն տալու զորություն. ქრისტემ ჯვარზე სიკვდილით დაძლია ადამიანებისთვის საშიში სიკვდილი და გაანადგურა სატანის თავი.

გრიგორ ტათევაცის თანახმად, ჯვარი გახდა ზეცის და დედამიწის შორის არსებული უფსკრულის დამაკავშირებელი ხიდი, „სამოთხის კარის გამხსნელი და ზეციური სამეფოს როგორც მემკვიდრეობის მომცემი“. ჯვრის ამაღლებით შეშინდა სატანა. ჯვრის ამაღლებით კიდევ ერთხელ დამტკიცდა ქრისტეს გამარჯვება სიკვდილის წინააღმდეგ, ჯოჯოხეთის და ყველა მათი, ვინც პატივს არ სცემდა უფლის ჯვარს.

ხალხი ჯვართამაღლებაზე უამრავ ուխտագնացություններ განახორციელებს. ზოგ ადგილებში ადამიანები თვითონ ამზადებენ ჯვარს და რთავენ მას ფერადი ყვავილებით, განსაკუთრებით რეჰანით. ხალხი რეჰანს ჯვრის ყვავილად მიიჩნევს.

საერთო ჯამში, ჯვართამაღლება ან „სრბხაჩი“ შემოდგომის დასაწყისის აღმნიშვნელი მხიარული დღესასწაულია. დღესასწაულის წინა დღეს, შაბათს, მანდილოსნები ნამცხვრებს აცხობენ, მამაკაცები კი ბატკანს კლავენ და გოროვის ამზადებენ. ხალხური ტრადიციის მიხედვით, ბატკანის ხორცი და მარცვლეულობის ფლავი ამ დღის განსაკუთრებული საჭმელია, რომლის გარეშეც დღესასწაული სრულყოფილი ვერ იქნება.

ჯვართამაღლების შემდეგი დღე მიცვალებულთა ხსენების დღეა. ამ დღეს ეკლესიებში წმინდა ლიტურგია აღავლინდება, დაკრძალვის ცერემონია სრულდება, რომლის შემდეგაც მორწმუნეები მიცვალებულთა საფლავებზე გადიან.

წმ. მარიამ ქალწულის დაბადება ანნასგან

მიმდინარე წელს აღინიშნება:: 2023-09-08

წმინდა ღვთისმშობლის დაბადება ბიბლიაში არ არის აღწერილი, იგი ჩვენ გადმოგვეცა ეკლესიის უწმინდესი წესით. ქალწულის მშობლებს, ჰოვაკიმს და ანნას დიდი ხნის განმავლობაში შვილი არ უჩნდებოდათ, რადგან უკანასკნელი უნაყოფო იყო. ერთ დღეს, როდესაც ანნა ბაღში ჩადის სალოცველად, მოულოდნელად ჩნდება უფლის ანგელოზი და ატყობინებს, რომ შვილი ეყოლება, რომელსაც ყველა ერი პატივს მიაგებს. ანნა მადლობას უხდის ღმერთს, რომ მოუსმინა მისი ლოცვების ხმას და შეიცოდა იგი. იგი პირობას დებს, რომ თავის შვილს ღმერთს აჩუქებს. იგივე ეს ხილვა ევლინება ჰოვაკიმს. წმინდა ქალწულის მამაც მადლობას უხდის ღმერთს ამ დიდი შნოს მიღებისთვის და თავის ძროხებს და ცხვრებს წირავს და ურიგებს ღარიბებს. ანნა ორსულდება, გააჩენს გოგონას, რომელსაც მარიამს დაარქმევენ, ანუ განმანათლებელს. იგი იყო ის რჩეული სამყაროზე, რომელსაც ღმერთმა თავისი სათნოების და ღირსებებისთვის ღვთის დედად ქცევის შნო უბოძა. იგი დაიტანჯა თავიცი ვაჟისთვის, თუმცა არასდროს შეშინდა და არ დაუპირისპირდა ღმერთს, მან კარგად იცოდა ღმერთისგან მიღებული მისიის აუცილებლობა. იგი სათნოების, მორწმუნე დედის, ოჯახური სიწმინდის შენარჩუნების განსახიერებაა. სომხური ეკლესია ღვთისმშობლის დაბადების დღესასწაულს უცვლელად, 8 სექტემბერს აღნიშნავს.

ბარეკენდან წმინდა ჯვრის მარხვა

მიმდინარე წელს აღინიშნება:: 2023-09-10

ბარეკენდანი მარხვის წინმსწრები კვირაა, რომელიც მიძღვნილია მთავარი დღესასწაულებიდან ერთ-ერთისადმი, ხაჩვერაცისადმი და გრძელდება ორშაბათიდან შაბათამდე.

ნიკეას წმინდა კრების 318 ეპისკოპოსის ხსენების დღე

მიმდინარე წელს აღინიშნება:: 2023-09-09

ქრისტეს ეკლესიის ისტორიაში პირველი მსოფლიო საელკესიო კრება 325 წელს, კოსტანდინოს დიდი მეფის განკარგულებით, კ. პოლისთან მდებარე ქალაქ ნიკეაში გაიმართა. კრებას ესწრებოდნენ მსოფლიო საქრისტრიანოს 318 წარმომადგენელი ეპისკოპოსი. მსოფლიო კრების ჩატარების მიზეზი ალექსანრიის არიოს სახელით ხანდაზმული პირი იყო, რომელიც უარყოფდა ქრისტეს ღვთაებრიობას და თანასწორობას მამა ღმერთთან. იგი ქადაგებდა, რომ ქრისტე შეიქმნა დროების და საუკუნეების წინ მამა ღმერთის სურვილით, იმისთვის, რომ მისი მეშვეობით შესრულდეს ღვთისმსახურება. ერთადერთი მარადიული, მამა ღმერთია. ვაჟი სამყაროს მოევლინა არა მამის ბუნებიდან, არამედ არაფრისგან. იყო დრო, როდესაც ვაჟი არ იყო. მიუხედავად იმისა, რომ ვაჟმა მიიღო მამა ღმერთის შნო და ნაშვილები აღმოჩნდა, არ არის უხრწნელი, როგორც მამა. არიოსის ეს განაჩენები ფაქტობრივად უარყოფს ქრისტეს ღვთიურობას, საფრთხის ქვეშ აყენებს მთელ ქრისტიანულ მოძღვრებას. არიოსის წინააღმდეგ გამოდის ალექსანდრიის არქეპისკოპოსი ალექსანდრი. იგი თავის ქადაგებებში ხაზს უსვამს იმას, რომ ღმერთი მარადიულია, მარადიულია ასევე ვაჟი, მამა და ვაჟი ერთდროულად არსებობენ. მამა ვაჟს არ ტოვებს არ ერთი წამით, ყოველთვის იყო მამა, ყოველთვის იყო ვაჟი. ამ მსოფლიო კრებაზე არიოსის ცრუსწავლება დაიგმო. ნიკეას პირველ მსოფლიო საეკლესიო კრებას ესწრებოდა ასევე წმინდა გრიგორ განმანათლებლის ვაჟი, არისტაკესი.

კრებაზე მიღებული დოგმატური საკითხი, წმინდა არისტაკეს ეპისკოპოსმა სომხეთში ჩამოიტანა, წარუდგინა მამამისს, წმ. გრიგორ განმანათლებელს. უკანასკნელმა დაამატა „ხოლო ჩვენ փառաւորեսցուք...” ნაწილი. ნიკეაში მიღებულ გადაწყვეტილებას და განმანათლებელის დამატებულ ნაწილს დღემდე უცვლელად იყენებენ სომხური ეკლესიის რიტუალში. არისტაკესმა სომხეთში ჩამოიტანა ასევე ნიკეას კრებაზე მიღებული 20 კანონი, რომლებიც ასევე იქნა დამტკიცებული წმინდა გრიგორ განმანათლებლის მიერ.

სომეხი წმინდა მოციქულების, ჰაკობოსის და შმოვონის ხსენების დღე

მიმდინარე წელს აღინიშნება:: 2023-09-02

წმ. ჰაკობოს მოციქულს, ზებედიან ჰაკობოსისგან განსასხვავებლად, „ალფიან და უმცროს ჰაკობოსს“ უწოდებენ. ალფიან მოციქულმა სახარება იქადაგა პალესტინის სამხრეთ ზღვისპირას და ეგვიპტეში, სადაც სიცოცხლეს შეეწირა.

წმ. შმავო ან სიმონ მოციქულმა, ყოფილი ჰაკობოსივით მხოლოდ հանվանե მოიხსენება სახარებაში. ცნობილია ასევე, სახელწოდებით კანანაცი, რომელიც შურისმაძიებელს ნიშნავს. ამ სახელწოდებით ერთი ჯგუფი არსებობდა ებრაელებში, რომელიც დისკრიმინაციის გარეშე, იბრძოდა უცხო, რომაული ბატონობის წინააღმდეგ და მოღალატე ებრაელების განადგურებისთვის. სიმონ კანანაცი ქადაგებდა და გარდაიცვალა სპარსეთში.

დაკავშირება

საკონტაქტო ინფორმაცია:
სამღებროს ქ. №5, 0105 – თბილისი, საქართველო
ტელეფონი: +995322724111
ელ-ფოსტა: ელ-ფოსტის ეს მისამართი დაცულია სპამ-ბოტებისგან. ნახვისთვის უნდა გქონდეთ ჩართული JavaScript.

 ©2023 Վիրահայոց թեմ. Բոլոր իրավունքները պաշտպանված են